کد مطلب:30822 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:23

گنجینه پرسمان » اعتقادات

راه تشخيص و شناخت امتحان با عذاب الهي در حوادث و رويدادهاي زندگي چيست ؟ مگر اينطورنيست كه هر چه بر سرمان مي آيد, از نتيجهء اعمالمان است و خداي متعال ستمي بر ما نمي كند؟

عذاب و امتحان الهي هر كدام مقوله اي است جداگانه كه در طول زندگي هر بشري اتفاق خواهند افتادكه گاهي انسان ها مورد عذاب و يا امتحان خداوند قرار مي گيرند و ياگاهي هر فرد به تنهايي مورد امتحان يا عذاب خدا واقع مي شود.

براي نمونه با ذكر دو آيه كه يكي از نتيجهء عمل و ديگري از امتحان و ابتلا سخن مي گويد, پاسخ را آغاز مي كنيم .

آيه اي كه از نتيجهء عمل انسان ها خبر مي دهد: .(1)

اين نتيجهء طبيعي عمل انسان ها است . انسان در دنيا براي اين آفريده شده كه خود را به سعادت و تكامل برساند وآن چه كه مراد خالق هستي است , برآورده شود و وقتي صاحب خِرَد شد, حجّت بر او تمام است و عذري از او قبول نخواهد شد. عقل امتياز برتري بر ديگر موجودات عالم است . صاحبان عقل مسئول كار خويش هستند و عقل دركي گسترده بر فهم اين مطلب كه ظلم بد و عدالت خوب است , دارد. حتي اگر شريعت نگويد كه بي عدالتي بد است و اگركسي كار بدي كرد مستحق عذاب و كيفر است , عقل اين مطلب را به وضوح درك مي كرد. خداي عالم كه آفريننده ءعقل و هوش و درك است , مي داند كه اگر بنده اش راه انحراف و خيانت را در پيش گرفت , چگونه او را به كيفر عملش برساند.

پس عذاب الهي فقط مختص بدكاران و افرادي است كه راه صواب و مستقيم را در پيش نمي گيرند. پس خداوندبه ما ستم نمي كند عذاب الهي نتيجهء عمل ما خواهد بود.

خداوند دربارهء افراد و اقوامي كه هر كدام دچار زيان و متحمل عذاب الهي شده اند, مي فرمايد: .(2)

طبيعي است هر عملي , عكس العملي خواهد داشت . انسان به گونه آفريده شده است كه اگر كار بدي بكند, ضميرناخودآگاه و وجدانش او را سرزنش خواهد كرد, مگر آن كه در اثر تكرار و اصرار بر گناه , انجام عمل زشت برايش امري عادي شود, ولي اصل اوليهء نهفته در وجود هر آدمي , پاكي و خداگرايي است .

آيه اي كه به صراحت سخن از امتحان و ابتلاي بشر دارد: .(3)

خطاب آيه عام است . در اين موارد فرقي بين انسان ها وجود ندارد و چنين مي نمايد كه همهء افراد چه خوب و چه بد در معرض امتحان و آزمايش الهي هستند. آزمايش غير از عذاب و كيفر است . عذاب نتيجهء اعمال و يا نتيجه ءسقوط در امتحان است , مثلاً انسان را به پول وشهو امتحان مي كند. انسان پولدار در پي عياشي حركت مي كند. امتحان براي تذكيه ارواح و پرداخت روان ها است . خداوند انسان را امتحان مي كند. كه استقامت او را بسنجد. انسان اگر اين واقعيت را بپذيرد كه دنيا محل زندگي نيست , پس اگر بر او در مال و جان و آن چه مربوط به او است , ضربه اي واردشود, استقامت كرده و آن را نشانه اي از امتحان خدامي داند. رمز موفقيت افرادي كه به رستگاري رسيده اند, همين نكته است كه ايشان خود را از تعلق خاطري كه موجب بدبختي و فلاكت افراد مي شود رهانيده اند.

در قرآن بيشتر از بيست مورد امتحان به خدا نسبت داده شده است . اين يك قانون كلي و سنت دائمي براي پرورش دادن استعدادهاي نفهته است .(4)

خداوند در قرآن مي فرمايد: .(5)

امام علي 7مي فرمايد .(6)

قرآن مي فرمايد: .

قرآن در جايي ديگر امتحان را فقط به آفات و بليات و نقص در مال و از دست دادن عزيزان خلاصه نمي كند,بكله حتي خير و خبوي را كه به انسان مي رسد, جزء امتحانات الهي دانسته و به آن توجه مي دهد و مي فرمايد: .(7)

بايد دانست رمز موفقيت در امتحانات الهي , صبر و تحمل است كه خداوند به صابران بشارت مي دهد.

چگونه انسان مي تواند بين عذاب و امتحان راتشخيص بدهد؟ معلوم است گناه و نافرماني تنها عامل تفاوت بين عذاب و امتحان است . انسان نافرمان و عاصي چه در اين دنيا و چه در آن دنيا بايد منتظر عذاب خداوند باشد, آن گونه كه به آن اشاره شد; ولي امتحان خدا فراگير و عمومي است و هر انساني را گريزي از آن نيست . همهء افراد بشر درطول زندگي به نوعي موردآزمايش خداوند هستند كه اين آزمايش , گاهي به تلخي و گاهي به شيريني انجام مي شود,مثلاً در مورد امتحان شدن به خير و خوبي مي شود چنين گفت كه ثروت فراواني نصيب بعضي مي شود كه متأسفانه راه درست استفاده از آن را نمي دانند و همه چيز را براي خود مي خواهند و به شخصي خسيس و خود پرست تبديل مي شوند كه از اندك انفاقي در راه خدا دريغ مي كنند, يا به شخصي حكومت و سلطنت رسيده و اين مقام عالي وسيله اي براي بدعاقبتي او خواهد شد; زيرا شيطان در وجودش نفوذ كرده و او را مغرور خواهد كرد; در نتيجه براي بقاي حكومتخود به هر كاري دست خواهد زد.

مصداق و مثال امتحان و يا عذاب الهي فراوان است و شايد امتحان را بسيار فراگيرتر از حد تصور دانسته وعذاب و ثوابي را كه ثمرهء افعال بندگان است , نتيجهء امتحان بدانيم . اگر كسي از امتحان سربلند بيرون آمد, مستحق پاداش خواهد بود وگرنه از عذاب الهي نمي تواند بگريزد. پس به طور فراگير مي توان گفت كه هر عملي كه انسان انجام مي دهد, امتحاني است كه در پيشگاه خداوند پس مي دهد كه نتيجهء آن ثواب است يا كيفر.

(پـاورقي 1.زلزال (99 آيات 8و 7

(پـاورقي 2.بقره (2 آيهء 155

(پـاورقي 3.همان

(پـاورقي 4.تفسير نمونه , ج 1 ص 385

(پـاورقي 5.آل عمران (3 آيهء 154

(پـاورقي 6.تفسير نمونه , ج 1 ص 358به نقل از نهج البلاغه .

(پـاورقي 7.انبياء (21 آيه 35